Een reactie op het 'eeuwige DWARS debat'

Ik werd gewezen op een stuk dat verscheen op de website van DWARS, de jongerenafdeling van GroenLinks, over het "eeuwige debat" over kernenergie. Een reactie.

In de inleiding wordt verwezen naar een congresstuk, maar omdat deze niet publiek beschikbaar is weet ik niet wat daar staat. Wel zien we twee reacties. Allereerst van Niels ter Meer die reageert op het congresstuk zelf en in de tweede plaats van Sal van den Berg en Imme Zander die op hun beurt reageren op Niels.

Ik heb daarbij bij het stuk van Niels geen opmerkingen. Het is een keurig feitelijke opsomming zonder enige overdrijvingen. Enkele aanvullingen wel. Over het koelwater: ik heb daar afgelopen jaar nog in gezwommen en het is wel heel apart om aan den lijve mee te maken dat in een vrij nauwe zone bij de uitlaat het water zo heerlijk warm is.

Over de levenscyclus uitstoot van kernenergie: het klopt dat het IPCC deze zet op 12 gram per kWh voor kernenergie, een getal dat vergelijkbaar is met windenergie. Maar dit is een wereldwijd gemiddelde. Er zijn twee voorname plekken in de keten waarbij CO2 vrij kan komen voor kernenergie, en dat is mijnbouw en de verrijking van de uranium die nodig is is voor de meeste centrales wereldwijd.

Dat laatste is een beetje een wildcard. Rusland gebruikt voornamelijk nog een oudere gas diffusie technologie om de uranium te verrijken, terwijl de rest van de wereld (denk aan Orano en Urenco) zijn overgestapt op het veel energiezuinigere gas centrifuges, die tot 50x minder energie gebruiken per SWU. Hoe deze installaties van stroom worden voorzien maakt ook een behoorlijk verschil. Rusland produceert 65% van haar stroom via fossiele brandstoffen, terwijl Frankrijk op slechts 6% zit. Dit maakt dat Franse verrijking een véél lagere CO2-levenscyclusuitstoot heeft nog dan het wereldwijde gemiddelde, met slechts 3,7 gram per kWh.

Te meer heb ik opmerkingen bij het stuk van Sal en Imme. Ik heb bij vrijwel elke zin wel iets... "Kernenergie heeft een heftig prijskaartje. De stroomprijs van kernenergie ligt 4x zo hoog als wind- en zonnestroom." met een verwijzing naar een stuk van de Correspondent waar vervolgens deze claim helemaal niet wordt gemaakt?

Ik verwijs hierin graag naar mijn eigen recente stuk waarin ik stel dat de kostendiscussie volledig irrelevant is, tenzij we Nederland stevig willen deïndustrialiseren. Wellicht willen deze 'kneitergroene' (hun woorden) jongeren dat wel? Prima, maar zeg dat dan ook gewoon hardop.

Vanochtend werden we trouwens wakker met de mededeling dat vanwege de infrastructuur van wind-op-zee de energieprijs fors omhoog gaat voor elk huishouden. Ik wijs graag nog even op dit nieuwsbericht.

"Het tijdelijk uitschakelen van een centrale maakt de stroom nog duurder." Deze stelling wordt verder niet onderbouwd en ik heb geen idee hoe de schrijvers tot deze conclusie komen. Als iets wordt uitgeschakeld, in de meeste gevallen omdat er teveel stroom op het net zit dan heeft dat weliswaar een effect op de prijs, maar dit is vrij minimaal. Denk aan enkele centen per kWh. Bovendien hebben we, juist vanwege een overschot aan zonne- en windstroom steeds vaker last van negatieve stroomprijzen. Dat betekent dat je geld krijgt als je stroom gebruikt. Prachtig voor de consument, maar het betekent wel dat de aanleg van nieuwe zon- en windparken daarmee steeds meer in de knel komt.

Dan dit pareltje: "De EPZ, de baas van de centrale, werkt zelfs actief nieuwe wind- en zonne-energie tegen. Zij beweren dat deze bronnen ervoor zorgen dat de kerncentrale vaker onverwacht zou moeten afschalen en dat dit schadelijk zou zijn voor de bedrijfsvoering. Hun stuk eindigt met een statement dat de plannen voor nieuwe wind- en zonne-energie “onbegrijpelijk” zijn omdat deze de positie van hun kerncentrale schaden."

Sorry, maar dat zegt EPZ helemaal niet. Ik verwijs iedereen graag naar de zienswijze (pagina 38 t/m 43). Maar ze maken twee punten:

1. De infrastructuur voor wind-op-zee die een 'aanlanding' moet krijgen bij Borssele, is vooralsnog ontoereikend. EPZ ziet daarom de bouw van een 380 kV hoogspanningsstation als onlosmakelijk verbonden met dat project. Dit kost ruimte, waardoor...
2. De locatie Borssele is een beschermde locatie voor toekomstige kerncentrales. Dit is landelijk beleid. Als de beperkte ruimte hier te zeer in het nauw komt door de aanlanding van wind-op-zee, is het niet verwonderlijk dat EPZ daar bezwaar tegen maakt.

En even voor de volledigheid: Nederwiek, het project waar het dus om draait, ligt voor de kust van Texel! Er is geen enkele reden waarom dat per sé bij Borssele moet aanlanden.

Ja, die reden is er wel: Borssele heeft namelijk van oudsher een goede infrastructuur. Waarom werd deze oorspronkelijk gebouwd? Om de zes kerncentrales te faciliteren die eind jaren '60 waren gepland voor deze locatie. Uiteindelijk werd hiervan eentje gebouwd, en deze levert al 50 jaar schone stroom. Nederwiek wil graag parasiteren op deze bestaande infrastructuur. Snap ik wel hoor.

"Het voorstel om deze winst in te zetten om het ravijnjaar, dat structurele taken van de gemeente in gevaar brengt, te overbruggen vinden wij gevaarlijk." Dit is geen voorstel, maar de huidige realiteit: als Borssele winst maakt, dan ziet EPZ daar niets van, maar gaat de winst naar de aandeelhouders van de PZEM (de provincie en gemeenten in Zeeland). Als het dan verlies maakt, moet je ook niet verwonderd zijn dat deze óók naar de aandeelhouders gaat. Dit is niet inherent aan kernenergie, maar aan het bestaan van de energiemarkt.

"De reageerder citeert EPZ, die in Zeeland bekendstaan wegens het sjoemelen met hun cijfers." De bron waar deze claim naar verwijst stelt iets anders: EPZ hergebruikt haar gebruikte brandstofstaven door deze opnieuw op te werken via de faciliteit in La Hague, Frankrijk, waar middels de PUREX procedure gerecyclede brandstofstaven worden gemaakt. Dit heet MOX (mixed oxide) brandstof. Anti-kernenergie propagandaclub Laka klaagde EPZ aan bij Reclame Code Commissie omdat de formulering voor ze niet precies genoeg was, en daarin kregen ze gelijk. Dat verandert echter niets aan de feiten dat er wel degelijk sprake is van recycling.

"Wij, als kneiter groene jongeren, zijn van mening dat elke vorm van vervuiling van een natuurgebied moet worden aangepakt. Wij willen toch ook niet één megastal naast een Naturagebied, hoe klein, maar aanwezig, de impact ook mag zijn?"

Prima om deze redenering te voeren natuurlijk. Maar is het dan niet zinnig om je eerst druk te maken over het enorme vrachtverkeer vanuit de Antwerpse haven en het grote industrieterrein van chemiereus DOW in Terneuzen, alvorens we schone energie afschakelen? Lijkt me in de prioritering wel zo legitiem, gezien de impact.

"Daarbij, een kerncentrale is, net als zon en wind, afhankelijk van het klimaat. We zien regelmatig dat kerncentrales tijdens hittegolven uitgeschakeld moeten worden, omdat het koelingswater te warm wordt." Een vrij bizarre claim, waarbij niet wordt verwezen naar Borssele (Borssele is nog nooit stil gelegd vanwege te warm koelwater, en dit zal naar verwachting ook nooit gebeuren), maar naar de Franse reactoren. Hoe vaak is 'regelmatig'? Hun eigen bron zegt dit er niet bij, maar het gaat om 0,3% op jaarbasis (1 dag), iets wat mogelijkerwijs oploopt naar 1,5% tegen 2050 (5 dagen). Ik snap dat men graag hapt op schreeuwige krantenkoppen, maar dit is gewoon niet regelmatig te noemen.

"Dan de mijnbouw; het klopt dat er ook gemijnd moet worden voor zonne- en windenergie. Maar er is een verschil: het mijnen voor kernenergie gaat over brandstof, bij zon en wind over bouwmaterialen."

Ik deel even onderstaand overzicht waarbij zowel wordt gekeken naar de bouwmaterialen voor energiebronnen, als naar de bouwmaterialen + brandstof. Dan laat ik aan jou over wat deze claim voor waarde heeft.

"Zelfs pro-kernenergie bronnen geven toe dat de uraniumvoorraad snel opgaat, waarschijnlijk binnen 100 jaar." Alweer een verdraaiing van de aangehaalde bron. Wat daar staat is dat de bewezen voorraden onder de $130 per kg binnen 100 jaar op zullen zijn. De bron voegt er direct aan toe dat dit ook totaal geen probleem is. Dat ben ik met ze eens, om twee redenen:

1. De bewezen voorraad van koper ligt al sinds de Tweede Wereldoorlog op ongeveer 40 jaar. Desondanks mijnen we nog steeds koper. Hoe kan dat? Omdat we, als we gemotiveerd zoeken, elke keer nieuwe koper vinden. Dit geldt voor elke grondstof, inclusief uranium.
2. $130 is een arbitraire grens. Als het opeens twee of drie keer duurder zou zijn, voegt het aan de uiteindelijke kWh prijs nauwelijks iets toe (misschien een cent). Een hogere prijs leidt ook weer tot nieuwe mijnbouw, die voorheen te duur was voor de markt.

Er is nog een derde punt, en dat zijn kweekreactoren. Nick Touran maakt het punt dat we nooit door de uranium (en thorium) op planeet Aarde heen zullen raken en milieuorganisatie WePlanet Nederland wees er enige tijd terug nog op dat we heel Nederland van alle energie kunnen voorzien middels snelle kweekreactoren voor de komende duizend jaar, gewoon met het 'afval' dat we nu bij COVRA hebben liggen. Keuzes...

"Hierna moeten we het doen met een slechte kwaliteit uranium waardoor de prijs en uitstoot vergelijkbaar zullen zijn met fossiel." Zelfs anti-kernenergie propagandaclub WISE, waar ze hier naar verwijzen, durft die claim niet te maken. Wat is bovendien 'slechte kwaliteit'?

Overigens stelt WISE in hun stukje wel dat de kosten om uranium uit zeewater te halen 'absurd hoog' zijn, maar ook hier spreekt de realiteit iets anders: China haalt in proefopstellingen inmiddels voor $83 per kg uranium uit zeewater. Het wordt daarmee erg de vraag of traditionele mijnbouw van uranium niet heel snel aan een einde gaat komen.

Tot slot eindigt het stuk met nog wat FUD over energiemasten (die er ook komen voor de aanlanding van wind-op-zee, maar dat zeggen ze er niet bij) en een verwijzing dat kerncentrales doelwitten zouden zijn bij een oorlog (gaaaap). Over die laatste trouwens: Imme en Sal kijken vast nog wel eens nieuws (hoop ik) en weten van de Russische schepen die in de Baltische zee diverse kabels aan het doorknippen zijn. Wie zegt dat dit niet zou kunnen bij een toekomstige aanval op de onderzeekabels van onze windparken? Ook daarin horen we ze niet, het is allemaal erg eenzijdig.

Kerncentrale Borssele levert al 50 jaar schone stroom aan Nederland en zou, volgens de huidige wet, met haar 60e in 2033 met pensioen gaan. In onze energietransitie hebben we elke kWh schone stroom hard nodig en als we Borssele nog eens 20 jaar kunnen laten bijdragen hieraan, moeten we toch echt op ons achterhoofd gevallen zijn om dat zomaar stop te zetten. Te meer ook vanwege het feit dat na de sluiting van 20 GW aan kernenergie in Duitsland, ze nu 20 GW aan gascentrales willen bijbouwen. Pretty damning proof dat elke uitfasering van kernenergie leidt tot meer fossiele uitstoot.

Ik wens de jongeren van DWARS veel wijsheid toe op hun congres.

Waardeer je dit gratis artikel? Steun me met een eenmalige donatie of abonneer je zodat je alle content ziet. Dankjewel!